Πρακτική φιλοσοφία: Ηθικός χαρακτήρας

Επίπεδο: Εισαγωγικό
Χρονικό πλαίσιο: 2-3 ώρες σε διάστημα μίας εβδομάδας, καθώς αφιερώνεις χρόνο για να σκεφτείς, να συζητήσεις ιδέες με τους φίλους σου και να καταγράψεις τις σκέψεις σου.

Τι είναι ο χαρακτήρας;

Σκέψου τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιούμε τον όρο «χαρακτήρας»:

• α) Ένας άνθρωπος έχει υπέροχο χαρακτήρα όταν έχει μία εξωστρεφή, φιλική και φιλόξενη προσωπικότητα.
• β) Ένας άνθρωπος έχει καταπληκτικό χαρακτήρα όταν έχει μία υπερβολική, αυθεντική, οριακά εκκεντρική προσωπικότητα.
• γ) Ένας άνθρωπος δεν έχει χαρακτήρα όταν δεν ξεχωρίζει πολύ από τους άλλους ανθρώπους.
• δ) Ένας άνθρωπος έχει δυνατό χαρακτήρα όταν έχει ισχυρές αρχές. Εμμένει στις πεποιθήσεις του και μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί ότι θα κάνει αυτό που είναι σωστό.
• ε) Ένας άνθρωπος έχει καλό χαρακτήρα όταν έχει θετικά στοιχεία, για παράδειγμα είναι ευγενικός, θαρραλέος και γενναιόδωρος.

Μπορείς να σκεφτείς παραδείγματα από τη ζωή σου ανθρώπων που να ταιριάζουν σε κάθε περιγραφή; Μπορεί να είναι φίλοι ή άτομα που γνωρίζεις ή μπορεί να είναι διάσημα πρόσωπα, ιστορικά παραδείγματα ή ακόμα και λογοτεχνικές προσωπικότητες.

Ήταν εξίσου εύκολο να βρεις παραδείγματα για τα δύο τελευταία είδη χαρακτήρων όσο ήταν για τα τρία πρώτα; Οι περισσότεροι από εμάς θα δυσκολευόμασταν περισσότερο να σκεφτούμε παραδείγματα ανθρώπων που είναι δυνατοί και καλοί χαρακτήρες, παρά παραδείγματα για τις τρεις πρώτες επιλογές.
Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό;

Aν κατέληξες σε διαφορετική απάντηση, δεν υπάρχει πρόβλημα. Εάν έχεις χρόνο, ζήτησε από τους φίλους σου να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση): Ίσως ένας λόγος για τον οποίο είναι πιο εύκολο να βρεις παραδείγματα από τα τρία πρώτα είδη χαρακτήρων είναι ότι δεν σκεφτόμαστε συχνά τους άλλους ανθρώπους με ξεκάθαρα ηθικούς όρους. Σε πολλά πλαίσια που αποτελούν μεγάλο μέρος της ζωής μας, όπως για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η κουλτούρα των επωνύμων, σκεφτόμαστε τους ανθρώπους βάσει του πόσο διασκεδαστικοί είναι και όχι του πόσο ηθικοί είναι. Πρέπει να αποκτήσουμε επίγνωση της ηθικής και να αντιληφθούμε τον κόσμο ως ηθικά σημαντικό πριν αρχίσουμε να εντοπίζουμε ηθικούς ανθρώπους στον κόσμο. Ένας τρόπος για να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση της ηθικής είναι να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους ως ηθικά όντα – όντα που κάνουν επιλογές και θεωρούνται υπεύθυνα για αυτές τις επιλογές. Στη συνέχεια, μπορούμε να σκεφτούμε τις δικές μας επιλογές και πώς να τις κάνουμε καλύτερες.

Κάνε κλικ εδώ για μία πιθανή απάντηση Απόκρηψη απάντησης

ΣΚΕΨΟΥ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΙΝ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Οι επιλογές α), β) και γ) ανωτέρω είναι τρόποι με τους οποίους μιλάμε για τον χαρακτήρα ως προσωπικότητα. Ιδιαίτερα, πιθανώς μοναδικά και ενίοτε αναγνωριστικά χαρακτηριστικά των τρόπων με τους οποίους το άτομο σκέφτεται και ενεργεί. Αυτή η έννοια του χαρακτήρα μάς βοηθά να ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους από τους άλλους και μας πληροφορεί για τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβανόμαστε.
Οι επιλογές δ) και ε) είναι λίγο διαφορετικές. Αυτό συμβαίνει διότι έχουν μία ηθική διάσταση.

Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει δυνατό χαρακτήρα, δηλώνουμε κάτι για τη δέσμευσή του στις ηθικές του αξίες. Εννοούμε κάτι τέτοιο: αυτό το άτομο έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές ακόμα και όταν είναι δύσκολο να το κάνει ή υπάρχουν πειρασμοί να ενεργήσει διαφορετικά. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να έχει κανείς δυνατό χαρακτήρα υποστηρίζοντας λάθος αξίες. Ένας δυνατός χαρακτήρας καταδεικνύει τη δέσμευση του ατόμου στις αξίες του, αλλά δεν μας λέει τίποτα για το αν αυτές οι αξίες είναι οι σωστές ή όχι. Είναι πιθανό κάποιος να είναι σθεναρά αφοσιωμένος στο δικό του συμφέρον, σε άδικους σκοπούς ή στην τέρψη του εαυτού του.
Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει καλό χαρακτήρα, κάνουμε μια ηθική κρίση, λέμε ότι είναι αξιέπαινος για τις ηθικές του επιλογές, δηλαδή ποιος είναι και πώς συμπεριφέρεται. Έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές, αλλά είναι πολύ σημαντικό αυτές οι αξίες να είναι σωστές. Αντίστοιχα, είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να έχει ηθικά κακό χαρακτήρα, δηλαδή να έχει επιλέξει λάθος αξίες.

Πώς θα περιέγραφες τον χαρακτήρα σου; Γράψε μια λίστα και, στη συνέχεια, ζήτησε από τους φίλους σου να περιγράψουν τον χαρακτήρα σου. Πόσα από τα στοιχεία της λίστας αναφέρονται στην προσωπικότητά σου και πόσα στον ηθικό σου χαρακτήρα; Τι λέει η περιγραφή σου για τον χαρακτήρα σου και ο τρόπος που σε περιγράφουν οι φίλοι σου για τη δύναμη και για την καλοσύνη του χαρακτήρα σου;

Practical Philosophy: Moral Character

Aristotle on virtue

Go back to list of character descriptions you thought of about yourself and the ones your friends used to describe you. How many are moral traits and how many are morally neutral traits?

Why do we discuss, remember and admire people like Malala and Mandela? Is it for their moral traits or their non-moral traits? Do we care if Malala is good fun at parties? If Mandela was extroverted and flamboyant?

If your friends used mainly non-moral terms to describe you, don’t be discouraged – most people are not used to thinking in moral terms. We need to take some time to understand even the most fundamental terms in the discussion.

Consider the following three cases. We usually praise people when they do something good, something praiseworthy. In the following three cases, something good happens but we are reluctant to award full praise. Can you identify what is not quite right in each of the cases? Why would we be reluctant to fully praise each of these people?

1. Mary is trying to buy a really expensive prom dress online. She has saved for ages for this dress and she wants to spend £1000 on it because it is a special night and she wants to indulge herself. She has found the perfect dress, but she becomes a bit confused with all the different advertising pop ups that come up as she is trying to complete the purchase. Because she is so flustered she presses the wrong button and instead of buying the prom dress she donates £1000 to a charity which brings clean water to isolated villages. The charity is a genuine, effective charity and the donation goes towards a well which benefits hundreds of people living in a remote village. Has something good happened here? Should we praise Mary for her action?
2. Amir is on a date with Maya. He has liked Maya for a long time and this is his first chance to impress her. As they are walking around the campus lake they notice a young child drowning in the water. There is no one else around to help. Amir quickly calculates how impressed Maya will be if he saves the child and he rushes into the lake. His quick actions save the child and Amir is pleased because Maya will now think of him as a brave and kind person. Has something good happened here? Should we praise Amir for his action?
3. Ms Saunders is a teacher in a school with a serious bullying problem. On Monday she is in a really good mood because she had a wonderful weekend, so when she sees a group of bullies tormenting a student she steps in and saves him. On Tuesday she is very annoyed because she spilled sauce on her favourite top so when she sees the bullies at it again, she doesn’t even notice them because she is so focused on her annoyance. On Wednesday she is feeling pessimistic about the world. The bullies are taunting another child, she watches them from afar but can’t be bothered to interfere – what is the point anyway? On Thursday she has just gotten news that she has been promoted so she is full of good cheer and gives everyone including the bullies the reward of a double recess.

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

If you can, write down your thoughts on each on of these cases.

All these three cases show that doing the right thing isn’t quite enough for moral praise.

• Mary does something good – a large number of people benefit from her donation. But she did it by accident. She did not intend to donate, she intended to benefit herself. So she can’t be praised for being self-serving and benefiting others by accident or mistakenly.
• Amir does something good – he saves a life. But he doesn’t do it because lives are worth saving, he does it to impress Maya. Presumably if Maya was not around Amir would not bother with saving the child.
• Ms Saunders seems quite weird. She seems to do the right thing only when she is in a good mood. She doesn’t have a disposition to act well, which suggests that she doesn’t understand why acting well matters.

Now consider Aristotle’s definition of virtue from the Nicomachean Ethics:

Virtue is a purposive disposition, lying in a mean relative to the person and the situation and determined by the right reason and by what they virtuous person would use to determine it.

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

Can you see the link between the three case studies and Aristotle’s understanding of virtue?

Answer: Aristotle’s conception of virtue is purposive. That means that the act is chose, knowingly and for its own sake. The act is not done by mistake, by accident or in ignorance. It is chosen because it is the right thing to do. For example, the charitable person makes a donation for the purposes of benefiting the cause of the charity. Virtue is also a disposition. This means that it is not a one off, or an unpredictable series of acts, or whimsical. A disposition is a stable, settled character trait, which is displayed reliably and over a long period of time. For example, kind person stands up to bullies every time she comes across them because kindness is part of who she is and not something she can switch on and off depending on how she feels on that day. Virtue is also determined by the right reason. That is, courage is displayed for the sake of courage not for the sake of impressing other people or making a personal gain.
We will not be discussing Aristotle’s claim that virtue lies in a mean here, but you can continue more in depth with these ideas in this lesson. We have touched a little bit on the possibility of the virtuous person acting as a role model in our discussion of Malala and Mandela, and we will develop this further in this lesson.

Click here for the answer Hide answer

For a short discussion of Aristotle’s virtue see this video.

Practical Philosophy: Moral Character

The courageous thief

Imagine a thief. He is a deeply self-centred person who finds it difficult to think of others. He steals because he is greedy and self-interested. He steals from people who have less than him. He spreads violence and fear, but he doesn’t care, if anything he enjoys seeing terror in his victims. He is also fearless. He is pursued by the police and he may be caught in which case he could go to prison for life, but he doesn’t allow that to stop him. He puts himself in danger by breaking into the homes of people who may react violently but he doesn’t hesitate at the thought of harm coming to himself. Is he courageous?

What does it mean to be courageous? Take a few minutes to think about this. Try to explain the concept of ‘courage’ as if you were explaining it to someone who was not familiar with it at all.

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

When explaining courage, you are likely to have said something about fear. Fear is an emotion associated with courage but there is something appropriate about fear when it comes to courage. Too much fear makes someone a coward, someone who is overwhelmed by their fear. Too little fear makes someone rash – they run ahead when they should stop and reconsider. The courageous show the right amount of fear, not too much and not too little. But they also show the right amount of fear towards the right kinds of goals.

Pick one of the following two examples of courageous people and compare them to our thief:

Either Malala Yousafzai or Nelson Mandela

Compare Malala/Mandela and the thief? What is each person fearful of? What do they do despite their fear? What did they achieve? Is there a difference between Malala/Mandela’s courage and the thief’s courage?

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

One crucial difference between the thief and Malala/Mandela is that the thief’s his goals are immoral, e.g. his own greed, wealth accumulation and happiness through material things, while Malala/Mandela apply their courage to achieve moral ends like education for girls and equality for black people. They might all have the same attitude to fear, a brave attitude, but only Malala and Mandela display the virtue of courage.

If we think of courage merely as fearlessness in pursuit of one’s ends, whatever those ends happen to be, then the thief is equally courageous to Malala and Mandela. But if we think of courage as a virtue, a concept positively linked to morality, then to act courageously is to act well, to choose as the target of one’s courage what is worthwhile. The thief is a good thief, his courage is part of the reason he is a good thief because he boldly steals where a cowardly thief would run away. However, the thief is not a good human being because he chooses to display his fearlessness in the pursuit of the wrong ends.

Practical Philosophy: Moral Character

Level: Introductory
Time: 2-3 hours but spread over a week as you take your time to reflect, discuss ideas with your friends and write your thoughts down.

What is character?

Think about the following ways we use the term ‘character’:

• A person is a great character when he has an extroverted, friendly, welcoming personality.
• A person is quite a character when she has an over the top, original maybe even eccentric personality.
• A person has no character when he doesn’t stand out, when he is not very distinctive from other people.
• A person has a strong character when she is very principled. She sticks to her convictions, and you can trust her to do what is right.
• A person has a good character when he has positive dispositions, e.g. he is kind, courageous, generous.

Can you think of examples from your own life of people who fit each description? They can be friends or people you know, or they can be famous people, historical examples or even literary personalities.

Was it as easy to find examples of the last two kinds of character as it was the first three? Most of us would struggle more with thinking of examples of people who are strong characters and good characters than the first three options.
Why do you think that is?

If you came up with a different answer this is fine. If you have time, ask your friends for their answers to this question): Perhaps one reason why it is easier to find examples of the first three is that we don’t often think of other people in explicitly moral terms. In many contexts which are a big part of our lives, e.g. social media and celebrity culture, we think of people in terms of how entertaining they are, not in terms of how moral they are. We need to become aware of morality and to perceive the world as morally salient before we notice moral people in the world. One way of becoming more aware of morality is to think about ourselves and other people as moral beings – beings who make choices and who are held accountable for those choices. We can then reflect on our choices and how to make better ones.

Click here for one possible answer Hide answer

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

Options a, b and c above are ways in which we speak of character as personality. Distinctive, possibly unique, and sometimes identifying features of the ways in which the person thinks and acts. This notion of character helps us set people apart from others and it informs how we view them.

Options d and e are a bit different. That is because they have a moral dimension.

If you would like to reflect on what is morality, please watch this short video.

When we say that a person has a strong character, we are saying something about their commitment to their moral values. We mean something like: this person has reflected on their values, they have endorsed their values and they act in accordance with their values even when it is difficult to do so or there are temptations to do otherwise. However, it is possible to have a strong character with respect to the wrong values. A strong character says something about the person’s commitment to their values, but it doesn’t tell us anything about whether these values are the right ones or not. It is possible for someone to be strongly committed to their own self-interest, to unjust causes or to self-indulgence.

When we say that a person has a good character, we are making a moral judgement, we are saying that they are praiseworthy for their moral choices, i.e. who they are and how they behave. They have reflected on their values, they have endorsed their values and they act in accordance with their values, but crucially these are also the right values to have. Equally it is possible for a person to have a morally bad character, that is, they have chosen the wrong values.

How would you describe your character? Write down a list, then ask your friends to describe your character. How many of the items on the list refer to your personality and how many refer to your moral character? What does your description of your character and the way your friends describe you say about your strength of character and about the goodness of your character?

REFLECT ON THE ABOVE BEFORE READING ON

Πρακτική φιλοσοφία: Ηθικός χαρακτήρας

Επίπεδο: Εισαγωγικό
Χρονικό πλαίσιο: 2-3 ώρες σε διάστημα μίας εβδομάδας, καθώς αφιερώνεις χρόνο για να σκεφτείς, να συζητήσεις ιδέες με τους φίλους σου και να καταγράψεις τις σκέψεις σου.

Τι είναι ο χαρακτήρας;

Σκέψου τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιούμε τον όρο «χαρακτήρας»:

• α) Ένας άνθρωπος έχει υπέροχο χαρακτήρα όταν έχει μία εξωστρεφή, φιλική και φιλόξενη προσωπικότητα.
• β) Ένας άνθρωπος έχει καταπληκτικό χαρακτήρα όταν έχει μία υπερβολική, αυθεντική, οριακά εκκεντρική προσωπικότητα.
• γ) Ένας άνθρωπος δεν έχει χαρακτήρα όταν δεν ξεχωρίζει πολύ από τους άλλους ανθρώπους.
• δ) Ένας άνθρωπος έχει δυνατό χαρακτήρα όταν έχει ισχυρές αρχές. Εμμένει στις πεποιθήσεις του και μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί ότι θα κάνει αυτό που είναι σωστό.
• ε) Ένας άνθρωπος έχει καλό χαρακτήρα όταν έχει θετικά στοιχεία, για παράδειγμα είναι ευγενικός, θαρραλέος και γενναιόδωρος.

Μπορείς να σκεφτείς παραδείγματα από τη ζωή σου ανθρώπων που να ταιριάζουν σε κάθε περιγραφή; Μπορεί να είναι φίλοι ή άτομα που γνωρίζεις ή μπορεί να είναι διάσημα πρόσωπα, ιστορικά παραδείγματα ή ακόμα και λογοτεχνικές προσωπικότητες.

Ήταν εξίσου εύκολο να βρεις παραδείγματα για τα δύο τελευταία είδη χαρακτήρων όσο ήταν για τα τρία πρώτα; Οι περισσότεροι από εμάς θα δυσκολευόμασταν περισσότερο να σκεφτούμε παραδείγματα ανθρώπων που είναι δυνατοί και καλοί χαρακτήρες, παρά παραδείγματα για τις τρεις πρώτες επιλογές.
Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό;

Aν κατέληξες σε διαφορετική απάντηση, δεν υπάρχει πρόβλημα. Εάν έχεις χρόνο, ζήτησε από τους φίλους σου να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση): Ίσως ένας λόγος για τον οποίο είναι πιο εύκολο να βρεις παραδείγματα από τα τρία πρώτα είδη χαρακτήρων είναι ότι δεν σκεφτόμαστε συχνά τους άλλους ανθρώπους με ξεκάθαρα ηθικούς όρους. Σε πολλά πλαίσια που αποτελούν μεγάλο μέρος της ζωής μας, όπως για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η κουλτούρα των επωνύμων, σκεφτόμαστε τους ανθρώπους βάσει του πόσο διασκεδαστικοί είναι και όχι του πόσο ηθικοί είναι. Πρέπει να αποκτήσουμε επίγνωση της ηθικής και να αντιληφθούμε τον κόσμο ως ηθικά σημαντικό πριν αρχίσουμε να εντοπίζουμε ηθικούς ανθρώπους στον κόσμο. Ένας τρόπος για να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση της ηθικής είναι να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους ως ηθικά όντα – όντα που κάνουν επιλογές και θεωρούνται υπεύθυνα για αυτές τις επιλογές. Στη συνέχεια, μπορούμε να σκεφτούμε τις δικές μας επιλογές και πώς να τις κάνουμε καλύτερες.

Κάνε κλικ εδώ για μία πιθανή απάντηση Απόκρηψη απάντησης

ΣΚΕΨΟΥ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΙΝ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Οι επιλογές α), β) και γ) ανωτέρω είναι τρόποι με τους οποίους μιλάμε για τον χαρακτήρα ως προσωπικότητα. Ιδιαίτερα, πιθανώς μοναδικά και ενίοτε αναγνωριστικά χαρακτηριστικά των τρόπων με τους οποίους το άτομο σκέφτεται και ενεργεί. Αυτή η έννοια του χαρακτήρα μάς βοηθά να ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους από τους άλλους και μας πληροφορεί για τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβανόμαστε.
Οι επιλογές δ) και ε) είναι λίγο διαφορετικές. Αυτό συμβαίνει διότι έχουν μία ηθική διάσταση.

Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει δυνατό χαρακτήρα, δηλώνουμε κάτι για τη δέσμευσή του στις ηθικές του αξίες. Εννοούμε κάτι τέτοιο: αυτό το άτομο έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές ακόμα και όταν είναι δύσκολο να το κάνει ή υπάρχουν πειρασμοί να ενεργήσει διαφορετικά. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να έχει κανείς δυνατό χαρακτήρα υποστηρίζοντας λάθος αξίες. Ένας δυνατός χαρακτήρας καταδεικνύει τη δέσμευση του ατόμου στις αξίες του, αλλά δεν μας λέει τίποτα για το αν αυτές οι αξίες είναι οι σωστές ή όχι. Είναι πιθανό κάποιος να είναι σθεναρά αφοσιωμένος στο δικό του συμφέρον, σε άδικους σκοπούς ή στην τέρψη του εαυτού του.
Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει καλό χαρακτήρα, κάνουμε μια ηθική κρίση, λέμε ότι είναι αξιέπαινος για τις ηθικές του επιλογές, δηλαδή ποιος είναι και πώς συμπεριφέρεται. Έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές, αλλά είναι πολύ σημαντικό αυτές οι αξίες να είναι σωστές. Αντίστοιχα, είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να έχει ηθικά κακό χαρακτήρα, δηλαδή να έχει επιλέξει λάθος αξίες.

Πώς θα περιέγραφες τον χαρακτήρα σου; Γράψε μια λίστα και, στη συνέχεια, ζήτησε από τους φίλους σου να περιγράψουν τον χαρακτήρα σου. Πόσα από τα στοιχεία της λίστας αναφέρονται στην προσωπικότητά σου και πόσα στον ηθικό σου χαρακτήρα; Τι λέει η περιγραφή σου για τον χαρακτήρα σου και ο τρόπος που σε περιγράφουν οι φίλοι σου για τη δύναμη και για την καλοσύνη του χαρακτήρα σου;