Πρακτική φιλοσοφία: Ηθικός χαρακτήρας

Επίπεδο: Εισαγωγικό
Χρονικό πλαίσιο: 2-3 ώρες σε διάστημα μίας εβδομάδας, καθώς αφιερώνεις χρόνο για να σκεφτείς, να συζητήσεις ιδέες με τους φίλους σου και να καταγράψεις τις σκέψεις σου.

Τι είναι ο χαρακτήρας;

Σκέψου τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιούμε τον όρο «χαρακτήρας»:

• α) Ένας άνθρωπος έχει υπέροχο χαρακτήρα όταν έχει μία εξωστρεφή, φιλική και φιλόξενη προσωπικότητα.
• β) Ένας άνθρωπος έχει καταπληκτικό χαρακτήρα όταν έχει μία υπερβολική, αυθεντική, οριακά εκκεντρική προσωπικότητα.
• γ) Ένας άνθρωπος δεν έχει χαρακτήρα όταν δεν ξεχωρίζει πολύ από τους άλλους ανθρώπους.
• δ) Ένας άνθρωπος έχει δυνατό χαρακτήρα όταν έχει ισχυρές αρχές. Εμμένει στις πεποιθήσεις του και μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί ότι θα κάνει αυτό που είναι σωστό.
• ε) Ένας άνθρωπος έχει καλό χαρακτήρα όταν έχει θετικά στοιχεία, για παράδειγμα είναι ευγενικός, θαρραλέος και γενναιόδωρος.

Μπορείς να σκεφτείς παραδείγματα από τη ζωή σου ανθρώπων που να ταιριάζουν σε κάθε περιγραφή; Μπορεί να είναι φίλοι ή άτομα που γνωρίζεις ή μπορεί να είναι διάσημα πρόσωπα, ιστορικά παραδείγματα ή ακόμα και λογοτεχνικές προσωπικότητες.

Ήταν εξίσου εύκολο να βρεις παραδείγματα για τα δύο τελευταία είδη χαρακτήρων όσο ήταν για τα τρία πρώτα; Οι περισσότεροι από εμάς θα δυσκολευόμασταν περισσότερο να σκεφτούμε παραδείγματα ανθρώπων που είναι δυνατοί και καλοί χαρακτήρες, παρά παραδείγματα για τις τρεις πρώτες επιλογές.
Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό;

Aν κατέληξες σε διαφορετική απάντηση, δεν υπάρχει πρόβλημα. Εάν έχεις χρόνο, ζήτησε από τους φίλους σου να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση): Ίσως ένας λόγος για τον οποίο είναι πιο εύκολο να βρεις παραδείγματα από τα τρία πρώτα είδη χαρακτήρων είναι ότι δεν σκεφτόμαστε συχνά τους άλλους ανθρώπους με ξεκάθαρα ηθικούς όρους. Σε πολλά πλαίσια που αποτελούν μεγάλο μέρος της ζωής μας, όπως για παράδειγμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η κουλτούρα των επωνύμων, σκεφτόμαστε τους ανθρώπους βάσει του πόσο διασκεδαστικοί είναι και όχι του πόσο ηθικοί είναι. Πρέπει να αποκτήσουμε επίγνωση της ηθικής και να αντιληφθούμε τον κόσμο ως ηθικά σημαντικό πριν αρχίσουμε να εντοπίζουμε ηθικούς ανθρώπους στον κόσμο. Ένας τρόπος για να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επίγνωση της ηθικής είναι να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους ανθρώπους ως ηθικά όντα – όντα που κάνουν επιλογές και θεωρούνται υπεύθυνα για αυτές τις επιλογές. Στη συνέχεια, μπορούμε να σκεφτούμε τις δικές μας επιλογές και πώς να τις κάνουμε καλύτερες.

Κάνε κλικ εδώ για μία πιθανή απάντηση Απόκρηψη απάντησης

ΣΚΕΨΟΥ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΙΝ ΣΥΝΕΧΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Οι επιλογές α), β) και γ) ανωτέρω είναι τρόποι με τους οποίους μιλάμε για τον χαρακτήρα ως προσωπικότητα. Ιδιαίτερα, πιθανώς μοναδικά και ενίοτε αναγνωριστικά χαρακτηριστικά των τρόπων με τους οποίους το άτομο σκέφτεται και ενεργεί. Αυτή η έννοια του χαρακτήρα μάς βοηθά να ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους από τους άλλους και μας πληροφορεί για τον τρόπο με τον οποίο τους αντιλαμβανόμαστε.
Οι επιλογές δ) και ε) είναι λίγο διαφορετικές. Αυτό συμβαίνει διότι έχουν μία ηθική διάσταση.

Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει δυνατό χαρακτήρα, δηλώνουμε κάτι για τη δέσμευσή του στις ηθικές του αξίες. Εννοούμε κάτι τέτοιο: αυτό το άτομο έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές ακόμα και όταν είναι δύσκολο να το κάνει ή υπάρχουν πειρασμοί να ενεργήσει διαφορετικά. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να έχει κανείς δυνατό χαρακτήρα υποστηρίζοντας λάθος αξίες. Ένας δυνατός χαρακτήρας καταδεικνύει τη δέσμευση του ατόμου στις αξίες του, αλλά δεν μας λέει τίποτα για το αν αυτές οι αξίες είναι οι σωστές ή όχι. Είναι πιθανό κάποιος να είναι σθεναρά αφοσιωμένος στο δικό του συμφέρον, σε άδικους σκοπούς ή στην τέρψη του εαυτού του.
Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει καλό χαρακτήρα, κάνουμε μια ηθική κρίση, λέμε ότι είναι αξιέπαινος για τις ηθικές του επιλογές, δηλαδή ποιος είναι και πώς συμπεριφέρεται. Έχει αναλογιστεί τις αξίες του, τις έχει υποστηρίξει και ενεργεί σύμφωνα με αυτές, αλλά είναι πολύ σημαντικό αυτές οι αξίες να είναι σωστές. Αντίστοιχα, είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να έχει ηθικά κακό χαρακτήρα, δηλαδή να έχει επιλέξει λάθος αξίες.

Πώς θα περιέγραφες τον χαρακτήρα σου; Γράψε μια λίστα και, στη συνέχεια, ζήτησε από τους φίλους σου να περιγράψουν τον χαρακτήρα σου. Πόσα από τα στοιχεία της λίστας αναφέρονται στην προσωπικότητά σου και πόσα στον ηθικό σου χαρακτήρα; Τι λέει η περιγραφή σου για τον χαρακτήρα σου και ο τρόπος που σε περιγράφουν οι φίλοι σου για τη δύναμη και για την καλοσύνη του χαρακτήρα σου;